De haven van Rotterdam is het grootste haven- en industriecomplex van Europa met een totale goederenoverslag van 435 miljoen ton in 2011. Het bestaat uit een samenstel van verschillende havenbekkens en bedrijfsterreinen die ten dienste staan van de aan- en afvoer van goederen van de aan de havens gevestigde (petro)chemische en andere industrieën, en de op- en overslag van goederen van derden voor verder transport. Rotterdam was tussen 1962 en 2004 de grootste haven ter wereld, maar deze positie is overgenomen door Shanghai. Ook Singapore en Tianjin zijn Rotterdam als haven voorbijgestreefd in grootte. Wel is de Rotterdamse haven de grootste van Europa.

Qua overslag (het uitladen van zeeschepen waarna er kleinere schepen komen die de rivier op gaan met die lading van de zeeschepen, maar wel in kleinere hoeveelheden) is de haven van Rotterdam veruit de grootste haven van Europa. Met een goederenoverslag van 430 miljoen ton in 2010 nam ze meer dan een derde van de overslagHamburg-Le Havre range voor haar rekening. Tevens is ze de vierde haven van de wereld, na Shanghai, Ningbo enSingapore. De haven van Rotterdam is belangrijk op het gebied van overslag van containers en massagoederen, ook wel 'bulkoverslag' genoemd, zoals ruwe olie, chemicaliën, kolen en ertsen. De natte bulk nam daarbij ruim de helft voor zijn rekening, de droge bulk eenzesde. Containeroverslag met bedrijven als Europe Container Terminals maakt bijna een derde deel van het totaal. De haven biedt directe werkgelegenheid aan ongeveer 70.000 mensen in Rotterdam en daarbuiten nog eens aan ongeveer 200.000 mensen.

In de onderstaande figuur de ontwikkeling van de behandelde vracht in de vijf grootste havens van Europa. De hoeveelheden zijn uitgedrukt in miljoenen tonnen vracht die zijn aan- of afgevoerd. Rotterdam is overduidelijk de grootste zeehaven in Europa[2]:

De haven van Rotterdam dankt haar grootte aan de ligging aan de monding van de Rijn. Daardoor ligt een achterland met zo'n 460 miljoen inwoners binnen bereik. Van hieruit worden goederen vervoerd naar onder andere hetRuhrgebied in Duitsland, Engeland en Antwerpen in Vlaanderen. Naast de binnenvaart wordt een groot deel over de weg vervoerd en in mindere mate ook over het spoor, zoals met de Betuweroute.

Daarnaast is de haven te bereiken door schepen met zeer grote diepgang via de Eurogeul. In de diepe havenbekkens op de Maasvlakte en in de Europoort kunnen deze schepen normaal aanleggen.

Het Havenbedrijf Rotterdam N.V. verhuurt bedrijfsterreinen in het Rotterdamse havengebied en is verantwoordelijk voor het efficiënt en veilig afwikkelen van het scheepvaartverkeer. Bovendien zorgt het voor de infrastructuur van waterwegen, verkeerswegen, kades en andere voorzieningen voor de gebruikers van het havengebied. De toekomst van de Rotterdamse haven is onder meer vastgelegd in het Havenplan 2020. De belangrijkste opbrengsten voor het Havenbedrijf zijn de havengelden en de contractopbrengsten van het verhuur van bedrijfsterreinen. De sterke stijging van de investeringsuitgaven sinds 2009 zijn vooral het gevolg van de aanleg van de Tweede Maasvlakte. In het figuur hieronder de financiële resultaten van het Havenbedrijf Rotterdam.